Aktualności

Wpływ pandemii koronawirusa na globalne trendy oraz znajomość tematu w polskim biznesie - to główne wątki spotkania „Cele Zrównoważonego Rozwoju w praktyce biznesowej”, zrealizowanego we współpracy z firmą Interseroh w ramach Partnerstwa SDGs „Razem dla środowiska”. 

Minęło 5 lat od przyjęcia przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju (ang. Sustainable Development Goals, SDGs), mających być busolą dla działań na rzecz zrównoważonego rozwoju planety. Do zrealizowania wzajemnie powiązanych ze sobą działań zostało jeszcze 10 lat. Pandemia COVID-19 bez wątpienia zwiększa skalę wyzwań, związanych z ich osiągnięciem. Jak bardzo? 

Ekspert Centrum UNEP/GRID-Warszawa, Bartłomiej Kozek, zaprezentował poświęcony temu zagadnieniu raport ONZ „Sustainable Development Goals Report 2020”.  

Pandemiczne spustoszenie 

Najnowsza edycja corocznej publikacji przynosi szereg niepokojących wieści. Globalną gospodarkę czeka największe od lat wyhamowanie aktywności (spadek PKB o 4,2% prognozowany na ten rok), spowodowane zakłóceniami w cyklach produkcyjnych, łańcuchach dostaw oraz wprowadzanymi ze względu na zagrożenie dla zdrowia publicznego obostrzeniami, zachęcającymi do dystansowania społecznego. 

Zmiany te z jednej strony pokazują, że realizowanie ambitnych działań, przyczyniających się m. in. do zmniejszenia skali zanieczyszczenia powietrza czy emisji gazów cieplarnianych (-6% w roku 2020 - najnowsza publikacja UNEP, „Emissions Gap Report 2020”, podaje nawet -7%), jest jak najbardziej możliwe. Z drugiej strony sytuacja ta pokazuje, jak ważne w działaniach, takich jak dążenie do neutralności klimatycznej, jest planowe działanie i konsekwentne wdrażanie pozytywnych dla ludzi i środowiska rozwiązań. 

Jak zauważył Kozek skala społecznych kosztów pandemii jest w skali globu olbrzymia. Po raz pierwszy od lat czeka nas wzrost - aż o 71 mln osób - liczby ludzi znajdujących się w skrajnym ubóstwie. Przeciążenie systemów zdrowotnych doprowadziło do zakłóceń w programach obowiązkowych szczepień dzieci w ok. 70 krajach świata. Przejście na nauczanie zdalne pozostawiło poza dostępem do edukacji co najmniej pół miliarda osób uczących się. 

Pandemia, mimo początkowej poprawy stanu środowiska, nie zmniejszyła jednak skali nacisku człowieka na środowisko. Co więcej, wedle naukowców, sama może być jego bezpośrednim skutkiem jako choroba odzwierzęca. Pojawianie się kolejnych tego typu schorzeń w najbliższych latach nie jest wykluczone, m. in. z powodu zbliżania się siedlisk ludzkich do terenów dzikiej przyrody, jak również skali nielegalnego handlu dzikimi zwierzętami. 

Skończyć z marnotrawstwem 

Poza wyzwaniami, na kartach „Sustainable Development Goals 2020” znajdziemy również nieco optymistycznych informacji. Rośnie globalny udział energetyki ze źródeł odnawialnych w miksie energetycznym - szczególnie w wypadku energii elektrycznej, gdzie w roku 2017 osiągnął poziom 24,7%. Udaje się również osiągać pewne postępy w podnoszeniu efektywności energetycznej, chociaż wciąż na poziomie niższym, niż coroczny cel 3%. 

Wyzwaniem na najbliższe lata niewątpliwie będzie szeroko zakrojona zmiana wzorców produkcji i konsumpcji. Eksperci ONZ zwracają uwagę na wciąż rosnące wydobycie surowców pierwotnych, dla którego alternatywą powinno stać się wdrażanie zasad gospodarki o obiegu zamkniętym. W przeciwnym wypadku grozić nam będzie „fala marnotrawstwa”, widoczna w rosnącej ilości nietrafiającego do recyklingu zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (ludzkość przekroczyła poziom 50 milionów ton generowanych co roku elektroodpadów) czy w wysokich poziomach marnotrawienia żywności. 

Wszystkie wspomniane wyzwania będą szczególnie mocno kumulować się w miastach, w których mieszka rosnący odsetek światowej populacji. Pandemia pokazała, jak istotne staje się dbanie o wysoką jakość życia w mieście i jak pozornie niewielkie zmiany w tym zakresie (zwiększenie dostępu do terenów zielonych, poprawa jakości infrastruktury pieszej i rowerowej), mogą pomóc w lepszym radzeniu sobie w trakcie pandemii. 

Wiedza dla zmiany 

Globalny stan realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju nie napawa w tym roku wielkim optymizmem. Czy jednak nie mamy do czynienia z jeszcze głębszym problemem, a mianowicie niskim stanem wiedzy na ich temat i sposobów, na które mogą one być kierunkowskazem dla różnych instytucji - w tym biznesu? 

Odpowiedzi na to pytanie poszukiwała Interseroh Organizacja Odzysku Opakowań S. A. w badaniu realizowanym wśród polskich przedsiębiorców. Najważniejsze wnioski i raport z badania poświęconego znajomości i wykorzystywaniu Celów Zrównoważonego Rozwoju w biznesie, przedstawiła Agata Szczotka-Sarna, na co dzień pracująca jako doradca w zakresie CSR i edukacji ekologicznej. 

W trakcie swojej prezentacji odnotowała, że najwięcej ankietowanych deklarujących znajomość SDGsów (70%), pracuje w dużych firmach. Wskaźnik znajomości przekracza 50% również w małych i średnich firmach, natomiast pozostaje niezwykle niski w wypadku mikroprzedsiębiorstw, sięgając tam jedynie 11%. Istotną rolę odegra tu więc kaskadowość zmian – nacisk na mniejsze firmy w łańcuchu dostaw. 

Zauważalne są również spore różnice w zakresie znajomości Celów w zależności od branży, w której badana firma funkcjonuje. Ich stuprocentową znajomość odnotowana została w sektorze kosmetyków – gdzie znaczącą rolę odgrywa presja konsumencka – oraz poligrafii. Zupełna nieznajomość odnotowana z kolei została w branży odzieżowej i budowlanej. W wypadku tych dwóch sektorów stanowi to szczególnie duże wyzwanie, jako że ich wpływ na środowisko (szczególnie zaś klimat) ma znaczący charakter. 

Niemal połowa (48%) badanych specjalistów zyskuje wiedzę o Celach Zrównoważonego Rozwoju w pracy. Zdaniem Szczotki-Sarny pokazuje to kluczową rolę dostępności materiałów umożliwiających zapoznanie się z tematyką zrównoważonego rozwoju i zachęcających do dalszego pogłębiania wiedzy na jego temat w miejscu pracy. Istotnym źródłem wiedzy (21%) okazują się również media społecznościowe, co w opinii prelegentki należy wziąć pod uwagę przy upowszechnianiu działań firmy i popularyzowaniu Celów. 

SDGsowe priorytety 

Poza pytaniem o znajomość Celów, istotnym elementem badania było również sprawdzenie, które z nich są szczególnie ważne dla biznesu. Po zestawieniu wyników zarówno z grupy deklarującej działanie na bazie SDGsów, jak i tej deklarującej nieznajomość Celów, jako najważniejsze zostały oznaczone Cele 8 i 9. Są one związane bezpośrednio z tematami takimi, jak wzrost gospodarczy i godna praca oraz innowacyjność, przemysł i infrastruktura, stąd nie dziwi ich znaczenie dla bzinesu. 

W polu zainteresowania i zaangażowania badanych znalazły się również trzy cele dotyczące odpowiedzialnej konsumpcji i produkcji (12), działań w dziedzinie klimatu (13) oraz dobrego zdrowia i jakości życia (3). To zestawienie cieszy, jeśli weźmiemy pod uwagę środowiskowy wymiar Celów i obecną pandemiczną sytuację. W wypadku pracowników małych przedsiębiorstw znających Cele Zrównoważonego Rozwoju w pierwszej trójce najważniejszych dla nich tematów - i to na pozycji lidera - znalazł się Cel 7, dotyczący czystej i dostępnej energii. 

Ciekawie w badaniach Interseroh wypadła różnica między wagą poszczególnych celów pod względem płci. Wśród mężczyzn częściej wskazywane były cele gospodarcze, takie jak Cel 8 i 9, podczas gdy kobiety mocniej podkreślały wagę tematów powiązanych z Celem 3 (zdrowie), 4 (edukacja), 5 (równość płci), ale też 12 (odpowiedzialna produkcja i konsumpcja). 

Nowe narzędzia w przyborniku 

Zaprezentowana w trakcie Przybornika Menedżera ankieta stała się dla firmy inspiracją do stworzenia nowej, internetowej bazy wiedzy. Sustainable Circle ma skupiać się na Celach Zrównoważonego Rozwoju wskazanych w badaniu jako priorytetowe. Celem Interseroh jest poszerzanie wiedzę na temat tych celów oraz informowanie o sposobach, w jakie można je wdrażać w praktyce funkcjonowania przedsiębiorstwa.  

W ramach inicjatywy odbywać się mają spotkania poświęcone wybranym zagadnieniom lub branżom. Na stronie dostępne będzie też narzędzie diagnostyczne – Made for Future - dla firm zdecydowanych zainwestować w kształtowanie zrównoważonej strategii i poszukujących inspiracji.  

W sesji pytań i odpowiedzi spotkania omawiano kwestie związane z przekonywaniem do wdrażania Celów w praktyce biznesowej. Podkreślane zostało znaczenie wiązania globalnych celów z odpowiedzią na lokalne wyzwania, z którymi mierzą się społeczności, w których funkcjonuje dana firma. Paneliści wskazywali na koszty, jakie pociągają za sobą niezrównoważone praktyki biznesowe (np. problemy z ciągłością łańcucha dostaw). 

Kozek i Szczotka-Sarna podkreślali również, że w najbliższych latach pod wpływem m. in. Kryzysu klimatycznego zmieniać się będzie otoczenie regulacyjne. Ich zdaniem firmy, które już dziś zainicjują zmiany w swoich modelach biznesowych i towarzyszące im inwestycje, będą na te zmiany legislacyjne przygotowane lepiej od podmiotów zmieniających się dopiero pod naciskiem przepisów prawnych. 

Uczestnicy wydarzenia mogli wziąć udział w dyskusji, odpowiadając na czacie na pytanie: „Jak skłonić biznes do opierania działań na Celach Zrównoważonego Rozwoju?”. Zdaniem organizatorów najciekawszy głos przedstawiła pani Magdalena Hanuszewska, która proponuje podejście określone jako "emocjonalne" ujęcie oparte na faktach. Jej zdaniem należy „Pokazać feedback od swoich interesariuszy, którzy odczuwają pozytywny wpływ realizacji SDG realizowanych przez firmę na siebie”. Autorka wypowiedzi otrzyma dla swojej firmy raport Made for Future, dostępny w ramach projektu Sustainable Circle. 

Poza kwestiami merytorycznymi znalazł się również czas na nieco lżejszy, przedświąteczny akcent. Uczestniczące w webinarze osoby mogły wspólnie wyciąć świąteczne ozdoby w duchu zero waste – bez marnowania, używając do ich stworzenia jedynie nożyczek i papieru z nieaktualnych publikacji.